Po upadku żelaznej kurytyny w 1989 r. Polska była niemal bankrutem z ogromny, nieefektywnym sektorem rolnictwa, fatalnym stanem dróg i połączeń kolejowych i gospodarką nie większą niż ukraińską. W tamtych czasach uważano, że krajami postkomunistycznymi z najlepszymi perspektywami na przyszłość była Czechosłowacja i Ukrain. Oczekiwania wobec Polski były niskie. Jednakże rygorystyczna ekonomiczna terapia szokowa z wczesnych lat 90 ustawiła kraj na właściwym kursie.

Wielki polski reformator Leszek Balcerowicz postanowił pójść śladem innego wielkiego reformatora Ludwiga Erharda.

Właśnie tu widzimy siłę wolnych rynków i efekt trudnych reform (…) To nowa Polska, którą wspólnie zbudowaliście – gospodarczy „Cud nad Wisłą”.

Balcerowicz będzie w Polsce pamiętany jako ojciec cudu gospodarczego.

Od początku lat 90. XX w., a więc wraz z postępującym procesem transformacji gospodarczej, Polacy wykazywali się ponadprzeciętną inicjatywą i zdolnościami w zakresie prowadzenia biznesu.

Trudno podważyć tezę o nieporównywalnym sukcesie w minionych dwudziestu latach. Np. na starcie transformacji nasz poziom życia – mierzony według siły nabywczej walut – wynosił nieco mniej niż 1/4 tegoż poziomu Niemiec (zachodnich, rzecz jasna, nie byłego NRD!). Podobnie wyglądały też proporcje wydajności pracy. Dziś pod względem obu tych wskaźników nasz poziom to mniej więcej połowa poziomu Niemiec. Wskaźniki wielkiego postępu można by mnożyć.

Moim zdaniem najważniejsze były początkowe reformy wprowadzone w styczniu 1990 przez zespół ekonomistów kierowany przez Leszka Balcerowicza.

Jako pierwszy wprowadził radykalną liberalizację w styczniu 1990 roku Leszek Balcerowicz.

Podejście nazwane „szokowym” od strony czysto ekonomicznej było podyktowane przekonaniem, że im szybciej przestawimy gospodarkę na czysto wolnorynkowe tory, tym szybciej zacznie ona efektywnie pracować i poprawiać naszą sytuację. To fundamentalne założenie okazało się prawdziwe – twardy kurs wolnorynkowy zadziałał i mówią o tym twarde statystyki: nasze PKB rosło nieprzerwanie od 1992 do 2019, do ostatniego roku przedpandemicznego

Uważamy, że Plan Balcerowicza był odpowiednią polityką gospodarczą nie dlatego, że umożliwił on restrukturyzację wielkich przedsiębiorstw państwowych, ale dlatego, że jego działania liberalizacyjne i stabilizacyjne stworzyły warunki, które był wyjątkowo korzystne dla rozwoju prywatnych przedsiębiorstw w polskiej gospodarce.

Byłem krytykiem tego planu co do zasad i sposobu jego przeprowadzenia. Chcę jednak powiedzieć, to co już wielokrotnie podkreślałem, że Polska ogromnie dużo zawdzięcza Leszkowi Balcerowiczowi i za to co zrobił należą mu się w Polsce pomniki.

Prezes polskiego banku centralnego osiągnął ogromny sukces.

Mało które dzieło w historii Polski było tak udane i miało tak daleko idące pozytywne skutki jak plan Balcerowicza. Dzięki niemu jednym skokiem znaleźliśmy się w głównym nurcie cywilizacji.

Dzięki reformom Balcerowicza udało się w krótkim czasie zaprowadzić w Polsce coś, co można nazwać normalnością w gospodarce.

„Mam do Balcerowicza niezwykły szacunek. Gdyby nie wprowadzone przez niego reformy, Polska byłaby dziś tam, gdzie Rumunia czy Albania”

Porównajmy zatem Polskę i Ukrainę – oba kraje w 1989 roku miały podobny dochód na głowę. Ukraina poszła inną drogą. Nie podejmowano tam decyzji politycznych i gospodarczych, takich jak w Polsce, według Pani słów „przez wielu uważanych za zbyt radykalne”. Zmiany przeprowadzano bardzo ostrożnie i powoli. Dotowano nierentowne przedsiębiorstwa, by je utrzymać, dotowano energię i tak dalej. Teraz w Polsce dochód per capita jest trzy razy wyższy niż na Ukrainie. Jeżeli zatem chcemy mówić o sprawach najistotniejszych to tak – plan Balcerowicza realizowałbym tak samo.

Balcerowicz przywrócił w Polsce podstawowe kategorie ekonomiczne (…). Mam wiele szacunku do Balcerowicza za dokonanie zdecydowanego chirurgicznego cięcia. Była to wprawdzie bolesna, ale absolutnie niezbędna operacja.

Bałcerowicz był prawdziwym polskim Ludwigiem Erhardem – odważnym, błyskotliwymi i zdecydowanym przywódcą.

Plan Balcerowicza otwierał drogę do rozwoju.

Leszek Balcerowicz jest człowiekiem zasad. (…) Jeśli coś uważa za słuszne, robi to bez względu na konsekwencje.

Czemu Polska poradziła sobie lepiej niż kraje uważane za gwiazdy Europy Środkowej – np. Czechy mające długą tradycję przemysłową? W przeciwieństwie do wielu ex-komunistycznych sąsiadów, którzy wybrali „miękkie” przejście do kapitalizmu, Polska zdecydowała się w 1990 r. na terapię szokową zaprojektowaną przez ówczesnego ministra finansów Leszka Balcerowicza.

Leszek Balcerowicz nie ma sobie równych jako specjalista od walki z kryzysami gospodarczymi. Po upadku komunizmu w Europie był pionierem „terapii szokowej” – zdławnienia hiperinflacji i budowania wolnego rynku.

Mimo iż Plan Balcerowicza nie został zrealizowany w całości, to jednak mamy się czym pochwalić.